Dobre praktyki - Hamm - przykład dla polskich miast poprzemysłowych

Władze samorządowe zaczynają powoli dostrzegać rolę i znaczenie wizerunku miasta, jako jednego z obszarów w polityce rozwoju danej jednostki. Ważne jest, jak miasto wygląda, jaki jest układ zieleni miejskiej, urządzeń (mebli) miejskich. Ma to wpływ na jakość życia mieszkańców i składa się na tzw. miękkie czynniki rozwoju. Dlatego potrzebna jest pomysłowa, innowacyjna polityka marketingu terytorialnego, zwłaszcza w polskich miastach poprzemysłowych, stojących przed licznymi wyzwaniami. Programując rozwój lokalny danego ośrodka miejskiego warto odwołać się do praktyk, wzorów i rozwiązań przeprowadzonych w innych państwach. Interesujące praktyki w zakresie rewitalizacji obszarów poprzemysłowych prezentują miasta w niemieckim Zagłębiu Ruhry. Hamm jest miastem na prawach powiatu, znajduje się w centrum Westfalii. Obecnie liczy około 180 tyś. mieszkańców. Przeobrażenia miasta zaczęły się po reformie terytorialnej z 1968 roku, kiedy w obszar miasta włączono otaczające górnicze i hutnicze gminy. Natomiast właściwe procesy restrukturyzacji gospodarki lokalnej rozpoczęły się z początkiem lat 80-tych.

Władze miasta w polityce rozwoju zdecydowały się na kształtowanie wizerunku poprzez nawiązywanie do historii, przeszłości i tradycji przemysłowych landu. Postawiły na innowacyjność, iluminacje zagospodarowywanych obszarów poprzemysłowych.

Zdjęcie przedstawia nieużyteczny i opustoszały obszar kopalni. Wiele osób zadawało sobie pytanie, jak wykorzystać zrujnowane budynki? Ostatecznie postanowiono ożywić niezgrabny, masywny obiekt. Uczyniono z niego znak rozpoznawczy Hamm – olbrzymiego Szklanego Słonia (Glaselefant). Założeniem architekta było stworzenie budowli, która będzie łączyć tradycje górnicze, przemysłowe z nowoczesnością, będąc zarazem monumentem zapadającym w pamięci i rzucającym się w oczy. Konstrukcja ze specjalnego szkła, metalu i plastiku wyraziście zgrywa się, tworząc nowoczesną nadbudowę nad zrewitalizowanymi pozostałościami budynków dawnej kopalnii.

Na konstrukcję składają się trzy części. W szklanym kształcie trąby słonia znajduje się winda.

Następnie usytuowana jest przeszklona głowa. Natomiast w starej betonowej części znajduje się otwierany przeszklony dach. Oddzielną częścią jest z kolei ogon, w którym znajdują się dobudowane schody. Całość dopełniają dwa kły wmontowane w konstrukcje z przodu, która dodatkowo na spoiwach zawiera podświetlane elementy. Daje to znakomite efekty iluminacyjne nocą. Pomysłodawca Szklanego Słonia zadbał także o aspekty funkcjonalno – użytkowe nowoczesnego obiektu. W ,,głowie” Szklanego Słonia, 35 m nad ziemią, pomysłowo został rozmieszczony las tropikalny, palmiarnia, lustro wody, wodospad i strumyk. W dalszych częściach Palmiarnii wygospodarowane zostało miejsce dla organizowania różnorodnych wystaw. Stałe miejsce mają przedmioty kinetyczne i rzeźby inicjatora-architekta przedsięwzięcia Horsta Rellecke.

Całość dopełnia bogata szata zieleni. Miejsce to jest idealnym punktem widokowym na panoramę miasta i okolicy. Warto podkreślić doskonałe położenie Szklanego Słonia w sąsiedztwie Maximilianpark, cennego obszaru ze względów historycznych, będącego częścią byłego terenu przemysłowego. Na 22 ha obszarów parkowych znajdują się nie tylko nieodkryte kwiatostany, nietknięte naturalne obszary, czy obiekty sztuki , lecz także place przygody i zabaw, ogród motylkowy tropików, taras widokowy, gastronomia, odbywają się kongresy, spotkania itp. Zdjęcie poniżej przedstawia interesująco zaadaptowany park dla potrzeb najmłodszych. W ten sposób park stał się również produktem turystycznym.

Szklany Słoń w Maximilianpark jest symbolem, znakiem i elementem identyfikującym miasto. Budowla ta ma światowy odbiór, bowiem została wpisana do Księgi Rekordów Guinnessa. Szklany Słoń uzasadnia także wysoki stopień akceptacji i sympatii ze strony mieszkańców Hamm. Stało się tak, dzięki umiejętnemu powiązaniu funkcjonowania budowli z życiem obywateli. Jest to miejsce idealne dla odpoczynku, rekreacji, sportu i turystyki. Tu można wziąć ślub, podziwiać przyrodę, dzieła sztuki i architektury. Uzupełnieniem funkcjonalnym są także organizowane, od 2004 roku defilady słoni (Elefantenparade). W 20 rocznicę powstania Szklanego Słonia spółka gminy zajmująca się marketingiem terytorialnym zorganizowała paradę 30 kolorowych słoni mierzących ponad dwa metry, wykonanych z tworzywa sztucznego. Defilada rozpoczęła się pod Szklanym Słoniem następnie przeszła przez dzielnice miasta. Zamiarem pomysłodawców było

wykreowanie wydarzenia i imprezy, w taki sposób, by uczynić z Hamm Mekkę dla wszystkich miłośników słoni. W to przedsięwzięcie włączono mieszkańców, wielu partnerów i sponsorów. Pomysł się sprawdził, bowiem od tamtego momentu defilady awangardowych i mieniących się różnymi kolorami, słoni towarzyszą wielu organizowanym imprezom. Przykładowo, kolorowe słonie uświetniały obchody Światowego Dnia Dziecka organizowanego w Hamm. Parada słoni nieodłącznie towarzyszy wielu wydarzeniom kulturalno-rozrywkowym miasta.

Rewitalizacja obszarów

poprzemysłoch i pogórniczych w Hamm odpowiada w pełni kategoriom rozwoju zrównoważonego. Nowoczesny obiekt nawiązuje do dziedzictwa kulturowego landu. Stanowi modernistyczny pomnik dla przyszłych pokoleń. W pełni odpowiada potrzebom lokalnej społeczności. Ponadto jest doskonałym instrumentem marketingowym i znakiem promocyjnym miasta. Warto podkreślić trafne działania marketingowe władz miasta, które organizując przedsięwzięcia towarzyszące wzmacniają już powstały produkt terytorialny.

Rewitalizując obszary poprzemysłowe w Polsce warto zwrócić uwagę na ciekawe rozwiązania urbanistyczno-architektoniczne w Zagłębiu Ruhry.